به نام خداوند مهربان

آیه 5 سوره معارج

فاصبر صبراً جمیلا

پس صبر کن صبری زیبا

در نگاهی به این سوره به نکات بسیار زیبایی می توان رسید که از آنجمله عبارتند از :

این سوره هفتادمین (70 ) سوره از سورهای مبارک قرآن کریم می باشد که عدد 70 به نوعی تکامل می باشد پس باید گفت بسیار شایسته است که این سوره معارج نامیده شود . معارج از معراج و عروج به معنای پرواز می آید و به راستی انسان با رسیدن به عدد 70 باید آنقدر کامل شده باشد که عروج کند و بغیر خدا نبیند . از دیگر نکات جالبی که می توان به آن اشاره نمود این است که خداوند در آیه پنجم این سوره ا نسان را به صبر دعوت می نماید و این درست زمانی است که انسان به یک دور کامل رسیده است در عرفان رسیدن به 5 به نوعی طی اولین مرحله تکاملی است و اینکه خداوند در این آیه انسان را دعوت به صبر می نماید آنهم صبر جمیل همین نکته است که انسان کامل و انسانی که 5 دور زندگی را بدون خطا طی کرده باشد به مقام صبر رسیده است آنهم نه هر صبری بلکه صبر جمیل و اما اینکه صبر جمیل چیست ؟ و اینکه چرا خداوند دوبار به صورت تاکیدی صبر را بیان نموده است ؟ به راستی چرا به جای صبر کلمه تحمل نیامده ؟

تحمل از وا‍ژه حمل می آید و حمل نیز چیزی نیست مگر کشیدن باری بر دوش خود حال تو دوست داشته باشی یا نه مهم نیست هدف در اینجا فقط بردن و جابجا کردن بار است پس ارزش چندانی ندارد اما صبر شاید بر دوش کشیدن و یا جابجایی باشد اما در کنار آن هدف زیبایی قرار دارد که فرد با آگاهی تمام مشکلات را قبول می نماید و شاید بتوان گفت که این صبر جمیل است و زیبایی صبر هم به همین جمیل بودن آن است  

به نام خدا

رابطه صبر با سوره کوثر(پاداش صبر )

سلام بر خاندان فاطمه (س) الگوهای صبر

سوره کوثر با همه کوتاهی و موجز بودنش دارای بطن های فراوانی است که با نظر به آن به درسهای والایی خواهیم رسید که هر یک

راهی است برای رسیدن به نور عالم ،خدای رحمان ، سوره کوثر چونان فاطمه زهرا (س) به ظاهر کوتاه است ودر باطن

همه هستی را برای فهم طلب می کند .

همه ما سوره کوثر را شنیده وخوانده ایم ومی دانیم کوثر قرآن کسی نیست جز فاطمه مرضیه (س) وهمه می دانیم در زمانه ایی

که وجود زن مایه شرم خانواده بود خداوند به رحمت خویش فاطمه(س) را به پیامبر هدیه داد تا بزرگی انسانیت بر خلق آشکار شود .

گویا در آن زمانه بر پیامبر خرده می گرفتند از وجود نازنین فخر عالم وآدم ،.پیامبر بر این گفتار اهل جهل صبر کردند .

پس این آیه صبر پیامبر (ص) را به ما نشان می دهد .صبر بر گفتار جاهلانه ...

جهالت بی علمی است ، بی علمی خود سختی بزرگی است که انسان را در طول عمر بسیار اذیت می کند چه بسا از این بی علمی

انسان به گفتار وکرداری رو آورد که سرانجام بسیار نامیمونی داشته باشد چونان نادانان عصر پیامبر که از نادانی خود گفتاری را بر پیامبر عرضه داشتند که علاوه بر ناراحتی وجود نازنین پیامبر ، باعث ابتر شدن خودشان هم شد .

گاه به دلیل فزونی بی خردان بر آگاهان در یک جامعه عالمان جامعه چاره ایی ندارند جز صبر ، صبر بر گفتار بی خردانه ،

چیزی که باعث آرامش در این هنگام خواهد شد دانستن بی علمی این گروه است .پیامبر اسلام می دانستند گروه حراف بی علم اند برای همین بر بی خردی انان صبر پیشه کرد وحال پاداش صبر پیامبر و جزای بی خردی بی خردان

 .

 نزول این سوره در شان خانم فاطمه زهرا (س) بزرگترین پاداش ممکنه بود که به دلیل صبر جمیل پیامبر به آن حضرت داده شد

نتیجه : به هر انسانی به میزان ظرفیت وجودیش پاداش می دهند .

علم سبب صبر می شود .پیامبر (ص) به عنوان آگاه ترین انسان همه اعصار، عالمترین موجود به حکمت خداوند بودند بنابراین این آگاهی سبب صبرشان بر ناگواری ها شد .پس هر چه علم

انسان نسبت به مسائل علل ومعلولی افزایش یابد صبر او نیز افزایش خواهد یافت .

نتیجه : یکی از راه های رسیدن به صفت زیبای صبر افزایش علم است ( و می دانیم پیامبر شهر علم است وعلی باب آن ).

اما نتیجه نادانی اهل جهالت : ابتر شدن ، یکی از مایه های مباهات عرب جاهلیت داشتن فرزند ذکور بود ، خداوند به دلیل بی علمی این قوم وغرور بی جایشان آنان را به عذاب دنیوی ابتر بودن مبتلا کرد ( هیچ شری از جانب خدا بر انسان مفروض نیست ، هر شری به وسیله اعمال و گفتار ونیات خود انسان ایجاد می شود .)

سوال : چرا پاداش پیامبر در طول زندگیشان اینقدر عظیم بود ؟

جواب : در مباحث قبلی ذکر شد هر صفت نیکو و هر پاداشی( که در بسیاری از موارد همان صفت نیکو است) به ظرفیت انسانها ومیزان تلاششان در طول زندگی داده می شود .پیامبر اکرم (ص) چهل سال به طور مداوم خویش را آماده ساخت ، همواره در عبادات پروردگار روزگار گذراند تا مسئولیت عظیم رسالت بر دوششان نهاده شد وپس از آن نیز در تمام مدت تبلیغ رسالت آنی از فرمان خداوند تخطی نکردند واینچنین انسانی ظرفیت وجودیشان شایسته پاداشی چون کوثر عالم بود .

در نظر به زندگی کوتاه حضرت فاطمه زهرا (س) به ابعاد وسیع صبر می رسیم ، با بررسی زندگی اهل بیت به چگونگی صبر ، حد صبر و...پی می بریم ، بررسی سیره این عزیزان الگوهای عملی زیبایی را بر ما آشکار می کند که اصلا صبر چیست ؟ تفاوت آن بر تحمل ظلم وبی عدالتی چیست ؟ و هنگامه آن کدام ست ؟ در یک سو سکوت علی (ع) بر حق بی چون وچرای ولایت است و در سوی دیگر حق خواهی فاطمه (س)بر این مهم . در یک سو سکوت حسن(ع) است ودر سوی دیگر کربلای عظیم حسین(ع) . در یک سو صبر زینب(س) بر همه مصیبت های کربلا است ودر سوی دیگر بی صبری وسخنوریش بر اهل جهل ، به راستی اینان قران های ناطقی هستند که می توان با آنان تا معراج پیش رفت .

فاطمه (س) در هنگامه ایی که امامت و ولایت را یاری کننده ایی نبود با کودکان خردسال خود راهی مسجد می شد تا با سخن خود به جاهلان یادآور شود که حق چیست ؟

تسلیم بر ظلم ولب فرو بستن صبر نیست ، که زینب (س) زینت زهرا(س) وعلی (ع)اینچنین نکرد ، صبر زینب(س) بر فرمان خدا بر امانت های پس گرفته بود نه سکوت بر ظلم جاهلان زمانه ...میزان صبر و حد صبر در بررسی خاندان کوثر است وبس ...

نتیجه : برای رسیدن به همه علوم صبر بررسی سیره عملی ائمه در کنار آیات قرآن فرض راه شد .

به نام خدا

رابطه علم وصبر

در پست گذشته به این نکته اشاره کردیم که یکی از راه های رسیدن به مقام والای صابران داشتن علم

است ، در اینجا قصد داریم علمی که باعث ایجاد صبر می شود را روشن سازیم ، به همین دلیل از آیات

صبر به تعاریف علم خواهیم رسید با دانش این نکته مهم که خود واژه علم بحث بسیار گسترده وشیرینی

در قرآن کریم است وشاید روزی توفیق داشتیم از واژه (علم) به صبر برسیم .

یکی از علل افضل بودن آدم بر ملائک علمی است که خداوند به حضرت آدم عرضه کرد وحضرت آدم

ظرفیت فهم ویاد گیری وبیان آن را داشت ،آیه 33-31سوره بقره

وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء کُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِکَةِ فَقَالَ أَنبِئُونِی بِأَسْمَاء هَـؤُلاء إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ (31) قَالُواْ سُبْحَانَکَ لاَ عِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّکَ أَنتَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ (32) قَالَ یَا آدَمُ أَنبِئْهُم بِأَسْمَآئِهِمْ فَلَمَّا أَنبَأَهُمْ بِأَسْمَآئِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُل لَّکُمْ إِنِّی أَعْلَمُ غَیْبَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا کُنتُمْ تَکْتُمُونَ (33)

نتیجه مهم این آیه پاسخ پرسش ما است ، کدامین علم باعث افضلتر شدن انسان در نتیجه رساندن او

به صفات کامله انسان می شود ؟ بی تردید علمی که خاستگاه ان علم کامل حضرت حق باشد ، علمی که

از سوی او بر قلب انسان نازل شود اینچنین علمی باعث برکت وجود انسان خواهد شد .

آیه 24 سوره سجده دلیلی است بر این مدعا

وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَکَانُوا بِآیَاتِنَا یُوقِنُونَ (24)

امامت که یکی از بالاترین مقامهای انسان است به کسانی داده خواهد شد که صبر پیشه کنند وبه یقین برسند

یقین : اعتقاد قلبی ، زبانی به امری ،وتا انسان به مقام علم در آن امر نرسد به مقام یقین نخواهد رسید .

نتیجه: مقام امامت و مقام صبر به اهل یقین داده خواهد شد ، چه یقینی ؟ یقین به آیات و نشانه های خداوند .

آیات خداوند همه علوم مادی ومعنوی خلقت را شامل می شود و مگر کسی بی علم به آیات خداوند می تواند به

مقام یقین برسد ؟

علمی به انسان مقام می دهد که برای یافتن آیات پروردگار و یقین پیدا کردن به خداوند کسب شود .

دلیل دیگر این سخن آیه 31 سوره لقمان است

أَلَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْکَ تَجْرِی فِی الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ لِیُرِیَکُم مِّنْ آیَاتِهِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ (31)

 .خداوند در این آیه به علم ساختن کشتی و سیر کشتی در دریا اشاره دارد .که از عجایب

خداوند است که کشتی با ان همه سنگینی بر روی آب جریان می یابد ، خداوند می فرمایند این حرکت دارای حکمت ودرسی است

گرانبها اما برای چه کسانی ؟ کسانی که دارای صبر وشکر هستند ، یک رابطه زیبا و دو سویه بین علم وصبر وجود دارد

و آن اینکه وقتی به مقام یقین رسیدی به مقام صبر خواهی رسید و اگر به مقام صبر برسی به علوم بسیاری آگاه خواهی شد

همه علوم حقه وصفات حسنه دارای یک رابطه دو سویه با هم هستند ، که ما در اینجا به رابطه صبر وعلم اشاره کردیم .

اصلا علم باعث تفکر وتدبر در انسان می شود وبه همین دلیل تفکر دارای اجر بسیاری است چون خود زایشگاه بسیاری از خیرات وبرکات برای نوع بشر می باشد .

در آیه 5 سوره ابراهیم باز به این نکته برخورد می کنیم .

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآیَاتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَکَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللّهِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَاتٍ لِّکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ (5)‏

خارج شدن از ظلمت به سمت نور ( از بی علمی به سوی علم ) آیتی است برای اهل شکر وصبر ، خارج از این دو صفت

خروج از ظلمت و رسیدن به نور را نمی فهمند .

نتیجه مهم : هر کس صبر پیشه سازد به مقام عالمان خواهد رسید .

وبه علم زیبای نور ، وبه نور

صبر وشکر باید یک گستره عظیم را در صفات حسنه شامل شود که خداوند می فرمایند صابران وشاکران به علم ان می رسند (آیات 31 لقمان -5 ابراهیم )

پس بررسی این دو صفت سعی وعلم فراوان طلب می کند وبه همان میزان حجابها را محو می سازد .

تصور کنید در یک جایگاه تاریک حضور داریم ، در این مکان افراد مختلفی حضور دارند از جمله افراد نابینا - کسانی که از ابتدا در تاریکی بودند -

افرادی که به تاریکی عادت کردند وکسانی که به تاریکی عادت نکردند و...در این هنگام یکی برای کمک می رسد چه کسانی بیشتر خشنود می شوند؟

و چه کسانی قدر این نور را می فهمند ؟حتما نابینایان نیستند وحتما کسانی که به تاریک عادت کردند نگران می شوند و.... این منتظران نور

باید دارای صفاتی باشند که بودن در ظلمت را تاب نمی آورند ، این صفات شامل بینایی ودانش به اصل نور است ، اصل نور خدا است وتنها شاکرین و

صابرین به علم اصل نور می رسند .

علم :

حال کسانی که به مقام یقین (علم کامل به آیات پروردگار )رسیدند نیازمند چه علومی برای ادامه راه هستند ؟

پاسخ :

الم (1) ذَلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِینَ (2)

کتاب قرآن افضل علوم است بنابراین برای رسیدن به مقام والای صابران ( که بررسی شد وخواهد شد ) منشور هدایت است ، ما در اینجا تنها واژه صبر

را بررسی می کنیم در حالی که برای رسیدن به ذات هر علم مادی ومعنوی تنها ویگانه کتاب موجود قرآن می باشد ، هر متخصصی با هر دیدگاه

به سراغ قرآن برود به طور حتم به پاسخهایی بسیار واضح وروشن خواهد رسید ، این سخن یک اغراق یا تعارف نیست ، هر کس که در این سخن

کوچکترین شکی دارد یک بار قرآن را به صورت تخصصی رشته خود بخواند ، سپس به این سخن خواهد رسید که کتابی است که هیچ علمی در آن

فروگذار نشده است .

اما:یک نکته بسیار مهم در رسیدن به علم وصفات حسنه وجود دارد ، شاید سوال شود این گفته ها واضحات موجود است ، چرا با دانش این نکات

باز ما صاحب علومی هستیم غیر الهی ؟ چرا علم ویافته های بشر ، توان بینا ساختن نوع بشر را ندارد ؟ و انسان به قهقرا می رود ؟

در پاسخ به این پرسش به دو جواب می رسیم

1- گفتیم عده ایی به علم نور می رسند که تمام تلاش خویش را برای رسیدن به علم خدایی به کار برند ، فیزیکدانی که در گردش هر اتم به دور هسته

مرکزی طواف به خالق را می بیند با فیزیکدانی که همه تلاش خویش را به کار می برد تا از دل هسته اتم مرگبارترین سلاح را کشف کند

در رسیدن به این مهم دو راه مختلف را طی کردند .هر چقدر تلاش کنیم مزد می گیریم ولی گاه همه تلاش ما برای رسیدن به قوم شیطان صورت

می گیرد که به همان خیام می رسیم وگاه تلاش می کنیم تا به علم نور برسیم که در این تلاش ذات نور ما را نورانی می کند .

2-

 مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوهَا کَمَثَلِ الْحِمَارِ یَحْمِلُ أَسْفَاراً بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ (5) -

دانایان بی عمل ، مشکل همه دوران علوم، دانشمندان بی عملی بوده که علمشان نه تنها سودی برایشان نداشته بلکه آنان را از مقام انسانیت تا مقام

حیوان سوق داده ولایق این آیه قرآن ساخته ، عالمانی که علمشان حجاب رسیدنشان به نور است ، پس هر علمی رابطه مستقیم با صفات حسنه ندارد

تنها علومی می تواند ما را به وصل پروردگار رهنمون شود که نوک پیکان آن به عرش پروردگار باشد وآبشخور آن عرش خداوند ، این عالمان

چون دل در گروه یاد خدا دارند و اصل توکل پیشه راهشان است به یقین و صبر می رسند .

علم شمشیر برانی است که کسی را یارای مقابله با آن نیست به شرطی که برای رضای خدا فرود آید ،

علم شمشیر همه ائمه بوده و به طور حتم شمشیر بران حضرت ولی عصر(عج) در عصر ظهور هم خواهد بود ، شمشیری که هیچ کس تاب مقابله

با آن را نخواهد داشت و نکته آخرین : منتظران واقعی حضرت ولی عصر (عج ) افرادی هستند که هر روز سوهان بر شمشیر علمشان می کشند

وآن را به علم روز آبدیده می سازند تا هنگامه حضور برای عرضه برنده ترین شمشیر وخدایی ترین شمشیر را داشته باشند .

برای طلب حضور تنها دعا کافی نیست ، تجهیز به علوم واز جمله علوم روز فرض راه است .